......ενα ζεστό κουλουράκι απ' τους παππούδες για τα παιδιά!

Ένα απόσπασμα, από το πολύ επίκαιρο άρθρο, του κ.Βασίλη Καραποστόλη* στην "Καθημερινή της Κυριακής" 14 Οκτωβρίου 2012.

Μεταμοντέρνοι κηδεμόνες με ευέλικτη νοημοσύνη

Τι δεν είπαν -ξέχασαν ή έκρυψαν- τα τελευταία χρόνια οι μεγαλύτεροι στους νεότερους

..................................................................................................................

"Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να κάνει τα παιδιά να πιστέψουν ότι το θάρρος είναι για τους πραγματικούς και ζωντανούς ανθρώπους. Οι μόνοι που θα μπορούσαν να τους έχουν διδάξει αυτό πειστικά είναι οι γονείς, αλλά αυτοί εσιώπησαν. Μπορεί να είπαν βέβαια κάτι περιληπτικό για τις δυσκολίες «άλλων εποχών», απέφυγαν όμως να ξετυλίξουν το κόκκινο νήμα που περνάει από τη φτώχεια, την αβεβαιότητα, τους κατατρεγμούς, τις μάχες.

Δεν είχαν τηρήσει την ίδια στάση οι προγενέστεροι. Το θεωρούσαν αρκετά διδακτικό οι παππούδες να διηγηθούν στα εγγόνια για την τρομάρα της Μικρασιατικής Καταστροφής, για τις αγωνίες των προσφύγων, για την έξαρση του ’40, για τους αγώνες, τις περιπέτειες και τις συμφορές που ακολούθησαν με την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Επειδή οι ίδιοι οι ιστορητές πίστευαν στην εξιστόρησή τους, αιχμαλώτιζαν και το ενδιαφέρον των μικρών ακροατών. Από τα χείλη του παππού κρεμάστηκαν εγγόνια που αργότερα θα αναγνώριζαν ότι τα κατορθώματα και τα βάσανα που είχαν ακούσει δεν ήταν παραμύθια για να περνάει η ώρα, ήταν λόγια που τους μετάγγιζαν ακατάπαυστα δύναμη: μπορούμε να ονομάσουμε τη δύναμη αυτή ενεργό πείρα. Είναι το υλικό που σχηματίζεται όταν η εμπειρία ζυμώνεται με τον αναστοχασμό κι όταν η ζύμη αυτή προσφέρεται στο παιδί ψημένη καλά σαν κουλουράκι. Το μικρό απλώνει το χέρι, παίρνει αυτό που του δίνουν. Με την πρώτη δαγκωνιά νιώθει το πικρό μέσα στο γλυκό, κυριαρχεί όμως το γλυκό και γι’ αυτό συνεχίζει να τρώει, συνεχίζει να μεταλαβαίνει.

Ναι, είναι γλυκό να ξέρει κανείς ότι, παρά τις δυστυχίες, υπήρξαν άνθρωποι που δεν σύρθηκαν σαν τα σκουλήκια στο έδαφος. Είναι πικρό που οι δυστυχίες παραμονεύουν αδιάκοπα τη ζωή, ωστόσο η γεύση κάπως καλυτερεύει με τη σκέψη ότι χάρη στο μυαλό, στην καρδιά και στα χέρια τους, οι άνθρωποι έχουν συχνά τη δυνατότητα να περιορίζουν τις βλάβες που υφίστανται, και αν όχι, τουλάχιστον να μη βουλιάζουν ολόκληροι, ψυχή τε και σώματι, μες στην απόγνωση. Η ανθρώπινη ύπαρξη δεν εξαντλείται σε όσα της τυχαίνουν. Ουσιαστικά αυτό ήταν το απόσταγμα από τις διηγήσεις των σκληραγωγημένων γερόντων. Οι άνδρες προσπαθούσαν να μεταδώσουν ένα αίσθημα υπερηφάνειας για την ίδια τους τη θέληση, αυτή την ξεροκεφαλιά που ήξερε να μετριάζεται από μόνη της με την προσαρμοστικότητα. Οσο για τις γιαγιάδες, μιλούσαν για τη δική τους αμυντική τακτική: τη δουλειά στο σπιτικό οχυρό, τη διαχείριση των εφοδίων, το μεγάλωμα των παιδιών".

*Ο κ. Βασίλης Καραποστόλης είναι καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας στο Παν/μιο Αθηνών.